ZA CZTERDZIEŚCI SREBRNIKÓW :: ignacydaszynskicom Daszyński Stowarzyszenie im Daszyńskiego daszynskistowarzyszenie Lewica stowarzyszeniedaszynski Ignacy Daszyński Stowarzyszenie Daszyńskiego Info PPS

<<< Powrót do "Aktualności" <<<

Powrót do strony: A.Próchnik ... <<<

Zobacz inne eseje A.Próchnika: <<< [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] >>>

Adam Próchnik
ZA CZTERDZIEŚCI SREBRNIKÓW

Z książki Adama Próchnika: "Idee i ludzie - z dziejów ruchu rewolucyjnego w Polsce"

Człowiek w wyszarzałej robotniczej blulzie stał przed biurkiem i miął w ręku czapkę. Na twarzy jego widniało wyraźne zakłopotanie. Siedzący za biurkiem ksiądz, redaktor jezuicko-klerykalnego czasopisma „Grzmot“, wychodzącego w Krakowie, świdrował go oczyma. Starał się z niego wyciągnąć jakieś informacje. Robotnik z trudnością orientował się, o co księdzu chodzi.

— Więc gdzie odbyło się to zebranie, na którym byliście?

— W stowarzyszeniu robotników krawieckich.

— Uważaliście dokładnie, co mówił ten Daszyński, jak wam przykazałem?

—Tak, proszę księdza przewielebnego.

— No i co powiedział?

— Straszne rzeczy wygadywał.

— Ale co?

— Napadał na szlachtę, na policję, na rząd, nawet na księży.

— Na księży? A co mówił o księżach?

— Wstyd powtórzyć. Że zdzierają ostatni grosz z biednego ludu, że trzymają z panami, że nie powinni mieszać się do polityki, tylko modlić się w kościele.

W oczach księdza zamigotały jakieś dziwne błyski. Pytał dalej.

— A mówił co o religii? Czy nie napadał na wiarę katolicką?

— No, właśnie, wygadywał na duchowieństwo.

— Ale czy nie powiedział czego o samej religii? Czy nie napadał na Pana Jezusa, na Matkę Boską?

— Nie. O tym nic nie mówił.

Ksiądz nalegał gniewnie.

— Ależ przypomnijcie sobie. Czy nie powiedział, że to, co kościół naucza o Matce Boskiej — to oszukiwanie narodu?

— Nie słyszałem.

— Starajcie się sobie przypomnieć. Napewno coś o tym mówił.

— Jak wielebny ksiądz tak mówi, to widocznie i powiedział.

— No widzicie. Więc słyszeliście, jak mówił bezbożne rzeczy o Matce Boskiej.

Robotnik patrzył z niepewną i zakłopotaną miną na księdza.

— Może i słyszałem.

Ksiądz spojrzał na niego z zadowoleniem i życzliwością.

— Wiem, że jesteście uczciwym, ale biednym człowiekiem. Rodzina wasza znajduje się podobno w ciężkim położeniu. Mam tu pewne fundusze, złożone przez miłosierne osoby. Zamierzałem właśnie przyjść wam z pomocą.

Ksiądz otworzył szufladę biurka. Poszperał w niej, położył na biurku kilka banknotów austriackich.

— Sądzę, że tych czterdzieści guldenów przyniesie wam pewną ulgę.

Robotnik nachylił się w pocałunku nad ręką księdza. Ten zaś po chwili mówił dalej:

— Jestem wam serdecznie wdzięczny za to, że donieśliście mi tak dokładnie o tych bluźnierstwach, które wygaduje ów Daszyński. Byłoby największym nieszczęściem dla kościoła i całego narodu, gdyby ten człowiek został wybrany posłem do parlamentu. Tam dopiero mógłby wiele szkody narobić.

Robotnik potakiwał głową i ściskał w ręku otrzymane banknoty. Ksiądz ciągnął dalej swe wywody.

— Ale ludzie uczciwi, pobożni i dobrze myślący muszą temu przeciwdziałać. To, co usłyszeliście z jego ust na zebraniu, będzie nam bardzo pomocne w obronie przed tym nieszczęściem.

Robotnik spojrzał zdziwiony na księdza.

— Nie rozumiem, proszę księdza. Tam u krawców wszyscy go gorąco oklaskiwali, wznosili na jego cześć okrzyki. Zapewniali, że będą wszyscy na niego głosować i wszędzie za nim agitować.

Ksiądz żachnął się gniewnie.

— Ciemni ludzie. Nie wiedzą, że cała robota jest prowadzona za żydowskie pieniądze. Ale musimy im oczy otworzyć. I wy musicie nam w tym pomóc.

— Cóż ja mogę, proszę księdza?

— Możecie bardzo wiele. Pójdziecie za mną na policję i tam powtórzycie panu komisarzowi wszystko, co usłyszeliście z przemówienia Daszyńskiego, o jego bluźnierstwach, rzucanych na Pannę Przenajświętszą.

Robotnik spojrzał na księdza z przerażeniem. Ksiądz popatrzył na niego surowo.

— Przecież słyszeliście, jak to mówił? Wyraźnie przecież stwierdziliście to. Słyszeliście czy nie?

Robotnik rzucił bezradnie okiem na banknoty, które trzymał w dłoni. Mruknął niepewnie:

— Chyba, że i słyszałem, proszę księdza.

-— A widzicie. Jak to zeznacie, będą musieli ptaszka pociągnąć do odpowiedzialności za bluźnierstwo. Chłopi i robotnicy są to przecież ludzie religijni, wierzący, cześć dla Matki Boskiej żywią głęboką. Gdy więc wieść gruchnie, że ten Daszyński, który ich obałamucił, jest bluźniercą i przed sądem za to stanie, odrazu większość narodu od niego odstąpi. Będziecie może musieli złożyć przysięgę.

W oczach robotnika ujrzał ksiądz błysk strachu. Pośpieszył go uspokoić.

— Złożyć przysięgę dla dobrej sprawy w obronie kościoła, to żaden grzech.

Robotnik słuchał dalej zrezygnowany. Ksiądz wyłuszczał mu szczegółowo, jak sprawa ta, dobrze wyzyskana przez prasę, obniży szanse wyborcze młodego trybuna socjalistycznego. Prócz żydów i niedowiarków nikt nie odda mu głosu. Nagle w umyśle robotnika powstała nowa obawa.

— A co będzie, proszę księdza, jak ten Daszyński postawi swoich świadków którzy będą przysięgać, że on tego o Matce Boskiej nie powiedział?

Ksiądz uśmiechnął się. Wstał od biurka, przystąpił do robotnika i poklepawszy go po ramieniu, powiedział:

— To już drobnostka. Jeżeli nawet sąd go po tym uwolni, będzie to już po wyborach, a wiadomość, że wytoczono mu proces za bluźnierstwo, zrobi już swoje.

***

W kilka dni po tym Ignacy Daszyński zjawił się w biurze dyrektora policji w Krakowie. Oświadczył mu stanowczo:

— Wiem, że złożono na mnie fałszywe oskarżenie o bluźnierstwo.

Dyrektor spojrzał nań zdziwiony.

— Skąd pan wie o tym?

— Wiadomo mi, że pewien robotnik został przekupiony czterdziestu guldenami za złożenie takich zeznań. Za te pieniądze poszedł się upić i wygadał się w knajpie. Ostrzegam Pana przed uczynieniem użytku z takich zeznań. Skandal, który z tego wyniknie, nie mnie przyniesie szkodę.

Dyrektor spuścił zakłopotany głowę. Z doniesienia o bluźnierstwie Daszyńskiego nie skorzystał.

***

A działo się to zimą r. 1897, gdy Daszyński kandydował w pierwszych wyborach z powszechnej kurii z ziemi krakowskiej.

Zobacz inne eseje A.Próchnika: <<< [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] >>>

Adam PróchnikZA CZTERDZIEŚCI SREBRNIKÓW

Adam Próchnik
ZA CZTERDZIEŚCI SREBRNIKÓW