W.Loranc-Smokingowe elity :: ignacydaszynskicom Daszyński Stowarzyszenie im Daszyńskiego daszynskistowarzyszenie Lewica stowarzyszeniedaszynski Ignacy Daszyński Stowarzyszenie Daszyńskiego Info PPS

Dylematy lewicy

<<< [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] [ 9 ] [ 10 ] [ 11 ] [ 12 ] [ 13 ] [ 14 ] [ 15 ] [ 16 ] [ 17 ] [ 18 ] [ 19 ]

[ 20 ] [ 21 ] [ 22 ] >>>

Władysław Loranc

Smokingowe elity

Przegląd/ w wydaniu 15/2013.

Obie prawicowe partie mają wspólny rys: lekceważą rolę ludzi pracy, a najchętniej kwestionują ich istnienie

Sprostanie współczesnym wyzwaniom zależy od tego, czy nie zlekceważy się doświadczeń XX w. Wielu inteligentów chętnie mówi, że w stuleciu, które odeszło, „Europa była krwawym teatrem absurdu”. To efektowna diagnoza, z pozoru moralnie nienaganna. Ja porównam ją do kotary w teatrze, która oddziela publiczność od akcji dziejącej się na scenie. Europa nie była teatrem absurdu, lecz metropolią świata, która dwukrotnie wepchnęła go w wojnę dla obrony swych kolonialnych interesów i imperialnych celów. Uzasadniała swą wolę dwoma dobrze brzmiącymi argumentami. Starą zasadą rzymskich cezarów: Roma locuta, causa finita – Rzym postanowił, sprawa skończona oraz zasadą przyjętą od carycy Katarzyny II: „zwycięzców się nie sądzi”. Retorykę współczesnych polityków oparto na pozornie nowych argumentach. Przekonują nas, że dla obrony praw człowieka dopuszczalna jest każda polityka, z użyciem terroru włącznie. (...)

(...) POLITYCZNE ZMIANY W GOSPODARCE, w strukturach społecznych uruchomiły nie tylko zjawiska kryzysowe, ale wywołały swoistą anihilację inteligencji. Większość grup zawodowych okazała się zbyt liczna, niektóre po prostu zbędne. Spróbowano środków zaradczych. Błyskawicznie powstawały prywatne uczelnie traktowane jako przechowalnie młodzieży, dla której znikły miejsca pracy w transformowanym przemyśle. Przechowalnie traktowano tak, że można powiedzieć, iż produkowano dyplomy, a nie inteligencję. Nad całością życia społecznego zapanowała prawica. W jej myśleniu politycznym dominuje przekonanie, że część jest zawsze większa od całości, a w każdym razie ważniejsza, bo tylko ona – skoro odzyskuje przywileje – udowadnia, że jest elitą, czyli częścią predysponowaną do władzy.

PRAWICA W POLSCE spolaryzowała się na dwie orientacje (model amerykański), co spowalnia odczytywanie zmian przez zwykłych ludzi. Liberałowie z PO uważają, że inteligent nie może kontestować realnego kapitalizmu. Ma demonstrować odrazę do haseł populistycznych i komplementować zbawczą rolę rynku. (...) Obie prawicowe partie mają jeden wspólny rys: lekceważą rolę ludzi pracy, a najchętniej kwestionują ich istnienie. PO chętnie akcentuje rolę państwa, lecz trudno dostrzec, by zobowiązywała to państwo do przestrzegania praw obywatelskich. PiS sakralizuje naród, wobec którego jednostka ma obowiązki, lecz nie ma wyraźnie określonych praw. Ewidentną wadą obu partii jest nie tylko lekceważenie realnego położenia ludzi pracy, zwłaszcza zagrożenia bezrobociem i brakiem ochrony praw zawodowych. Prawica lubi się powoływać na demokrację, lecz nie robi dosłownie nic, by przerwany na wstępie transformacji proces emancypacji wznowić i skutecznie kontynuować. A bez powrotu do politycznej, społecznej i kulturalnej emancypacji ludzi pracy wszelkie oracje o budowie nowoczesnego narodu polskiego pozostaną propagandowym blefem. (...)

(...) BYŚMY LEPIEJ SIĘ ROZUMIELI, przypomnę baśń Andersena. Gdy król i otaczający go dworacy wystarczali już sami sobie i opiewali najnowsze, lecz nieistniejące szaty monarchy, szansą wyjścia z amoku był głos dziecka: „Król jest nagi!”. Piszę o gospodarce, bo obłuda dworu żąda rezygnacji z realistycznego mówienia o tym, czego codziennie doświadczamy. Dwór żąda usunięcia z życia publicznego innych ocen niż te, które on nam narzuca. Żąda, byśmy przyjęli język „Solidarności” i wszelkie wydarzenia w życiu zbiorowym opisywali przy użyciu zasobu leksykalnego tego języka i gramatyki zbudowanej na normach typu: „jestem za, a nawet przeciw”. Najmocniej skłania mnie do wypowiedzi kwestia własności państwowej i jej fatalnych losów. Co do istoty rzeczy była to własność wspólna, a więc ekipa przejmująca władzę po wyborach czerwcowych w 1989 r. i zaklinająca się na normy demokracji powinna była jej bronić, bo nie było to mienie porzucone czy własność niczyja. (...)

<<< [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] [ 9 ] [ 10 ] [ 11 ] [ 12 ] [ 13 ] [ 14 ] [ 15 ] [ 16 ] [ 17 ] [ 18 ] [ 19 ] >>>

"Dylematy lewicy" to aktualnie ważne dla socjalistów i innych ludzi lewicy wypowiedzi, teksty, eseje, wykłady o bieżącej tematyce społeczno-politycznej i filozoficzno-ekonomicznej - to materiały pobudzjące do twórczej dyskusji i głębszych ideowych przemyśleń.

Rys. Małgorzata Tabaka

dr Władysław Loranc

Autor jest doktorem nauk humanistycznych UJ, członkiem Stowarzyszenia Kuźnica
Cały esej znajduje się w książce Władysława Loranca Kraj bez elit. Szkic o kryzysie polskiej inteligencji, Towarzystwo Kultury Świeckiej w Krakowie, Kraków 2012

Kliknij, aby edytować pełny tekst oryginału:

Władysław Loranc -
Smokingowe elity

Przegląd 15/2013