<<< [ 1 ]  [ 2 ]  [ 3 ]  [ 4 ]  [ 5 ]  >>> 

II. Dokumenty ideowe i polityczne PPS z okresu do 1948 roku 

MANIFEST TYMCZASOWEGO RZĄDU LUDOWEGO 

REPUBLIKI POLSKIEJ 

OGŁOSZONY W LUBLINIE 11 LISTOPADA 1918 ROKU 

  DO LUDU POLSKIEGO! 

      ROBOTNICY, WŁOŚCIANIE I ŻOŁNIERZE POLSCY! 

  Nad skrwawioną i umęczoną ludzkością wschodzi zorza pokoju i wol­ności. W gruzy walą się rządy kapitalistów, fabrykantów i obszarników — rządy militarnego ucisku i społecznego wyzysku mas pracujących. Wszędzie lud pracujący dochodzi do władzy. I nie zaświta lepsza dola nad narodem polskim, jeżeli rdzeń i olbrzymia jego większość — lud pracujący — nie ujmie w swoje ręce budowy podwalin naszego życia społecznego i państwowego. 

  Nie może losem narodu polskiego nadal kierować Rada Regencyjna przez obce i wrogie czynniki nam narzucona, która swoją ugodową i re­akcyjną polityką, oddając jednocześnie niemal dyktatorską władzę w ręce austriackiego żołdaka Rozwadowskiego pcha naród polski ku prze­paści. 

  Ludu polski! Polski chłopie i robotniku! 

   Jeżeli chcesz zająć należyte Ci miejsce w rodzinie wolnych narodów, jeżeli chcesz sam być gospodarzem na swojej własnej ziemi, to musisz w swoje race ująć władzę w Polsce, musisz sam budować gmach Nie­podległej i Zjednoczonej Ludowej Rzeczypospolitej Polskiej. 

    W przekonaniu, iż sprostasz temu wielkiemu a świętemu zadaniu, z po­lecenia ludowych i socjalistycznych stronnictw byłego Królestwa i Ga­licji ogłaszamy się za Tymczasowy Rząd Ludowy Polski i do chwili zwo­łania Sejmu Ustawodawczego władzę całkowicie i niepodzielnie obejmu­jemy, ślubując sprawować ją sprawiedliwie ku dobru i pożytkowi ludu i państwa polskiego, nie cofając się jednak przed surową i bezwzględną karą wobec tych, którzy nie zechcą uznać w Polsce władzy Demokracji Polskiej. 

  Jako Tymczasowy Rząd Ludowy Polski postanawiamy i ogłaszamy poniższe prawa obowiązujące cały naród polski od chwili wydania ni­niejszego dekretu: 

    Państwo  polskie, obejmujące  sobą  wszystkie  ziemie  zamieszkałe przez lud polski z własnym wybrzeżem morskim, stanowić ma po wszy­stkie czasy Polską Republikę  Ludową,  której  pierwszego  prezydenta obierze Sejm Ustawodawczy. 

   Rada Regencyjna, działająca na szkodę narodu polskiego, z dniem dzisiejszym z woli ludu polskiego przestaje istnieć. 

  W razie gdyby Rada Regencyjna oraz rząd przez nią stworzony tej woli ludu polskiego nie chciały się poddać, ogłoszone będą za wyjęte spod prawa. Ściganie, ujęcie i oddanie ich w ręce naszych władz wyko­nawczych będzie obowiązkiem każdego obywatela państwa polskiego. 

   Istniejącemu obecnie w  Warszawie prowizorycznemu    rządowi urzędniczemu rozkazujemy niniejszym natychmiast podporządkować się nam i sprawować swe funkcje aż do chwili otrzymania od nas bliższych instrukcji. W  przeciwnym razie  będą postawieni w stan  oskarżenia przed Trybunałem Ludowym, którego skład i kompetencje będą nieba­wem ogłoszone. 

   Sejm Ustawodawczy zwołany będzie przez nas jeszcze w roku bie­żącym na podstawie powszechnego, bez różnicy płci, równego, bezpo­średniego, tajnego i proporcjonalnego, głosowania.Ordynacja wyborcza będzie ogłoszona w ciągu najbliższych kilku dni. Czynne i bierne prawo wyborcze będzie przysługiwało każdemu obywatelowi i obywatelce ma­jącym 21 lat skończonych. 

  Z dniem dzisiejszym ogłaszamy  w Polsce  całkowite,  polityczne i obywatelskie równouprawnienie wszystkich obywateli bez różnicy po­chodzenia, wiary i narodowości, wolność sumienia, druku, słowa, zgro­madzeń, pochodów, zrzeszeń, związków zawodowych i strajków. 

  Wszystkie w Polsce donacje i majoraty ogłaszamy niniejszym za własność państwową. Dla przeciwdziałania spekulacji ziemią będą wy­dane osobne przepisy. 

  Wszystkie lasy, zarówno prywatne, jak i dawne rządowe, ogłasza­my za własność państwową. Sprzedaż i wyrąbywanie lasów bez specjal­nego pozwolenia od chwili ogłoszenia niniejszego dekretu jest wzbro­niona. 

  W przemyśle, rzemiosłach i  handlu  wprowadzamy  niniejszym 8-godzinny dzień roboczy. 

  Po ukonstytuowaniu się ostatecznym przystąpimy natychmiast do reorganizacji na zasadach szczerze demokratycznych rad gminnych, sej­mików powiatowych i samorządów miejskich, jak również do organizo­wania po miastach i wsiach milicji ludowych, które by zapewniły lud­ności ład i bezpieczeństwo, a posłuch i wykonanie zarządzeń naszych organów wykonawczych. 

  Należyte postawienie sprawy aprowizacji ludności, zapewnienie jej niezbędnych po taniej cenie artykułów spożywczych uważamy za jeden z pierwszych naszych obowiązków. W tępieniu zbrodniczej spekulacji i ukrywaniu zapasów, i w ułatwianiu dostarczania żywności oprzemy się na organizacjach samorządowych i społecznych. 

  Na Sejm Ustawodawczy wniesiemy projekt następujących reform społecznych: 

- przymusowe wywłaszczenie i zniesienie wielkiej i średniej włas­ności ziemskiej i oddanie jej w ręce ludu pracującego pod kontrolą pań­stwową; 

- upaństwowienie kopalń, solin, przemysłu naftowego i dróg komu­nikacyjnych oraz innych działów przemysłu, gdzie się to da od razu uczynić; 

- udział robotników w administracji tych zakładów przemysłowych, 

które nie zostaną od razu upaństwowione; 

- prawa o ochronie pracy, ubezpieczeniu od bezrobocia, chorób i na starość; 

- konfiskaty kapitałów powstałych  w czasie  wojny ze zbrodniczej spekulacji artykułami pierwszej potrzeby i dostaw do wojska; 

- wprowadzenie powszechnego, obowiązkowego i bezpłatnego świec­kiego nauczania szkolnego. 

  Polaków zamieszkałych na ziemiach byłego Księstwa Litewskiego wzywamy, aby w braterskiej zgodzie z narodami litewskim i białoru­skim dążyli do odbudowania państwa litewskiego w dawnych jego hi­storycznych granicach, Polaków zaś ze wschodniej Galicji i na Ukrainie do pokojowego załatwienia kwestii spornych z narodem ukraińskim, aż do ostatecznego ich uregulowania przez miarodajne czynniki obu naro­dów. 

  Ludu polski! Te reformy polityczne i społeczne, które pragniemy w życie wcielić, są najniezbędniejsze. 

  Bez urzeczywistnienia ich Polska nigdy nie dźwignie się z dzisiejszej nędzy, bezwładu i upokorzenia. Urzeczywistnieniu tych reform na ob­szarze całej' Polski stoi na przeszkodzie to, iż część jej jeszcze znajduje się w posiadaniu rabujących ją i niszczących wojsk niemieckich. Dlate­go też nie mamy w swym składzie przedstawicieli ludu z Poznańskiego, dlatego też chwilowo nie urzędujemy w Warszawie — stolicy Polski. Wierzymy, iż lud niemiecki, który z takim trudem dochodzi u siebie w domu do władzy, rozkaże swym wojskom bezzwłocznie opuścić wszy­stkie ziemie polskie, odda nam naszych najlepszych obywateli z Piłsudskim na czele, jak również jeńców wojennych i robotników więzio­nych dotychczas w Niemczech. 

  Ale gdyby wojska niemieckie nie ustąpiły dobrowolnie z całej ziemi polskiej, to wezwiemy Cię, Ludu Polski, abyś z bronią w ręku szedł ją uwolnić od niemieckiego najazdu, jednoczyć w całość państwową. Dla­tego też organizowanie regularnej armii ludowej uważamy za jedno z najważniejszych i najpilniejszych naszych zadań. Wierzymy, że mło­dzież wiejska i robotnicza z radością staną w szeregach rewolucyjnej armii polskiej, z ludu wyszłej, politycznych i społecznych praw ludu pracującego broniącej, Rządowi Ludowemu wiernie i całkowicie odda­nej, jedynie jego rozkazom podległej. Tworzenie tej armii wobec nie­obecności Józefa Piłsudskiego powierzamy jego zastępcy — pułkowni­kowi I Brygady byłych Legionów Polskich Edwardowi Rydzowi-Smigłemu. 

  Ludu Polski! Wybiła godzina Twego czynu. Weź wielkie dzieło wy­zwolenia Twej ziemi, przesiąkniętej potem i krwiąTwych ojców i pra­ojców, w swe spracowane mocne dłonie i przekaż następnym pokole­niom Wielką i Wolną Zjednoczoną Ojczyznę. 

  Stań jak jeden mąż do czynu, nie poskąp wielkiemu dziełu wyzwole­nia Polski i pracującego w niej człowieka ani mienia, ani ofiar, ani życia. 

  Was, bratnie narody: litewski, białoruski, ukraiński, czeski i słowacki — wzywamy do zgodnego z nami współżycia i wzajemnego wspie­rania się w wielkim dziele tworzenia związku wolnych i równych na­rodów. 

                                        TYMCZASOWY RZĄD LUDOWY 

                                                REPUBLIKI POLSKIEJ 

Tomasz Arciszewski (PPS), IgnacyDaszyński (PPS), Medard Downarowicz (POW), Gabriel Dubiel (PSL), Marian Malinowski (PPS), Jędrzej Moraczewski (PPSD), Tomasz Nocznicki ((PSL), Juliusz Poniatowski (PSL), Edward Smigły-Rydz, Wacław Sieroszewski (SNN),  Błażej Stolarski (PSL), Stanisław Thugutt (PSL), Wincenty Witos (PSL), Bronisław Ziemięcki (PPS)