Stanowisko programowe 41 Kongresu PPS
„Byliśmy, Jesteśmy, Będziemy”
Warszawa 15 grudnia 2012 roku
My członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej deklarujemy swoje przywiązanie do idei socjalistycznych, wynikających z naszej tradycji i nadal aktualnych w świecie szalejącego neoliberalizmu.
Okres ponad 20 lat neoliberalnej transformacji opartej o dominację prywatnej własności, chciwości i kolesiostwa jako normy społecznej, a w stosunkach międzynarodowych – globalizacji opartej na sile i pazerności wielkich ponadnarodowych korporacji, banków i mediów oraz prywatyzacji wojen, sprawia, ze społeczeństwo polskie zaczyna szukać systemowej alternatywy.
Porządek neoliberalny opiera się na tzw. Konsensusie waszyngtońskim z 1989 roku, którego zasady zgodne były z interesami wielkiego kapitału, Odrzucamy te zasady, a więc:
- prywatyzację jako podstawowy czynnik rozwoju gospodarczego.
- ciecia socjalne jako remedium na deficyty budżetowe
- obniżanie obciążeń i podatków dla najbogatszych jako czynnik stymulujący tworzenie miejsc pracy
- liberalizację przepływów kapitałowych
- deregulację rynku
- dogmatyczne obniżanie inflacji
Polska Partia Socjalistyczna, najstarsza partia polityczna Polski , ma program nastawiony na odbudowę państwa i społeczeństwa według nowoczesnych zasad sprawiedliwości społecznej.
Musimy podjąć skuteczne działania dla zapoznania społeczeństwa z tym programem i jego wdrożenia do praktyki politycznej kraju.
Nasza tradycja
Dzieje PPS to część historii narodu i państwa. PPS uczestniczyła w walce o odzyskanie utraconej w wyniku zaborów niepodległości. Uczestniczyła w kształtowaniu i rozwoju państwa polskiego w okresie międzywojennym. Pierwsze po odzyskaniu niepodległości socjalistyczne rządy Daszyńskiego i Moraczewskiego wprowadziły nowoczesne zasady prawa pracy, opieki społecznej, praw kobiet i mniejszości, których , mimo starań, nie udało się już całkowicie wyrugować późniejszym rządom sanacyjnym. PPS uczestniczyła aktywnie w ruchu oporu podczas II Wojny Światowej, Po wojnie PPS była masową półmilionowa partią i miała wielkie poparcie w środowiskach pracowniczych.
Polska Partia Socjalistyczna położyła w przeszłości wielkie zasługi w rozwoju ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich tworząc m.in. Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniowa, edukacji dorosłych m.in. przez utworzenie Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych, rozwoju ruchu sportowego przez tworzenie Robotniczych Klubów Sportowych.
Wydarzenia Rewolucji 1905 roku i utworzenie Organizacji Bojowej PPS pokazały dobitnie, że świadomy swych celów i dobrze zorganizowany protest, mimo ofiar, niesie za sobą istotne zmiany w życiu społecznym.
Od początku swego istnienia PPS dążyła do sprawiedliwych stosunków społecznych, łącząc to dążenie z głębokim patriotyzmem wolnym od akcentów nacjonalistycznych i faszystowskich.
My socjaliści
Jak rozumiemy socjalizm:
W sferze gospodarki socjalizm oznacza dla nas przewagę pracy nad kapitałem. To kapitał powstaje z pracy, a nie kapitał daje pracę.
W sferze społecznej socjalizm oznacza dla nas wolność osobistą i równe szanse oraz równy dla wszystkich dostęp do wszelkich przejawów życia społecznego, niezależnie od pozycji społecznej i posiadanych środków finansowych.
Reprezentujemy ludzi żyjących z własnej pracy, a nie z konsumpcji kapitału.
Nowoczesny socjalizm nie oznacza dla nas rewolucji, cele swoje chcemy osiągać przez tworzenie alternatywnych rozwiązań ekonomicznych i prawnych oraz edukację społeczeństwa.
Odwołujemy się do obowiązującej Konstytucji RP, której Art.2 stanowi, że
„Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”.
Konstytucja nie ogranicza praw obywatelskich do praw pracowniczych. Zalicza do nich również „prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne” zobowiązując władze państwowe m.in. do prowadzenia polityki pełnego, produktywnego, zatrudnienia, a także sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Gwarantuje ochronę warunków pracy, równy dostęp do publicznej służby zdrowia i wykształcenia.
Uzupełnieniem wolności osobistej jest dla nas wolność zbiorowa, budująca wspólnotę. Wolność tworzenia wspólnoty oznacza rezygnację z części wolności indywidualnej, tam gdzie to jest konieczne dla kreowania dobra wspólnego.
Na tak rozumianej wolności chcemy budować spójną wizje człowieka i społeczeństwa.
Po pierwsze gospodarka
Dostrzegamy narastająca falę niezadowolenia w świecie kapitalistycznym. Ruch „oburzonych” prawidłowo definiuje przyczyny obecnego kryzysu. Jest nim niepohamowana chęć zysku instytucji i graczy finansowych, którzy zagubili przy tym całkowicie konieczność przestrzegania norm prawnych i gospodarczych. Zapomniano o podstawowym prawie gospodarki pieniężnej, że pieniądz służy obrotowi gospodarczemu i ułatwia wymianę towarową, sam zaś nie może stanowić towaru.
Społeczeństwa zaczynają rozumieć, to co zawsze twierdziła Polska Partia Socjalistyczna, że kapitalistyczny ład gospodarczy i społeczny, zwłaszcza w jego neoliberalnym wydaniu nie prowadzi na długą metę do bogacenia się społeczeństw, przeciwnie do narastania sprzeczności, które grożą wybuchem społecznym.
Naszym celem strategicznym jest budowa społeczeństwa socjalistycznego w którym praca wiedzie prymat nad kapitałem.
Kapitalizm zakorzenił się w umysłach Polaków, którzy nie zawsze dostrzegają jego ujemne strony. Chcemy stopniowych zmian, które w pierwszym rzędzie wyeliminują podstawowe mankamenty kapitalizmu w neoliberalnej wersji, w jakiej realizowany jest on w naszym kraju.
Obowiązkiem państwa jest pomoc potrzebującym i opodatkowanie na ten cel tych którzy mają za dużo. Żądamy pilnego przywrócenia trzeciej skali podatkową i włączenia dochodów kapitałowych do powszechnego systemu opodatkowania (w miejsce podatku „Belki”).
Praktyka pokazała jak cyniczne jest twierdzenie, że ulgi podatkowe dla przedsiębiorców przełożą się na tworzenie nowych miejsc pracy.
Jesteśmy za takimi ulgami, które wspierać będą rzeczywisty wzrost zatrudnienia, poprawę warunków pracy i rozwój nowych technologii.
Wolny rynek powoduje, że silniejszy pochłania słabszego, w rezultacie małe przedsiębiorstwa są wypierane lub dyktuje się im warunki. Małe jest piękne, ale na wymarciu.
Chcemy ograniczenia unikania podatków przez najbogatszych, którzy trzymają swe kapitały w t.zw. rajach podatkowych. Można to uczynić np. opodatkowując transfery kapitałowe za granicę i z za granicy.
Jesteśmy za ograniczeniem niczym nieuzasadnionej rozpiętość zarobków (osiąga w Polsce 700 krotność) poprzez podniesienie płacy minimalnej i ustanowienie progu płacy maksymalnej.
Prawo pracy powinno bronić pracownika przed wyzyskiem, a nie zapewniać dodatkowe dochody pracodawcom, dopuszczając niektóre formy „elastycznego” zatrudnienia.
Nadużywanie samozatrudnienia i umów zlecenia lub o dzieło (tzw. umowy śmieciowe) to forma neo niewolnictwa. Ustrój niewolniczy okazał się w przeszłości niewydolny. Tak samo niewydolne okaże się w rezultacie neo niewolnictwo lansowane przez neoliberałów. Wydajność pracy rośnie tam, gdzie pracownik jest zadowolony z pracy i wykonuje ją świadomie, a nie pod przymusem.
Postulujemy opodatkowanie międzybankowych przepływów pieniężnych służących spekulacji wirtualnym pieniądzem, który nie ma pokrycia w realnym obrocie gospodarczym.
Współczesny przemysł bankowy, oferujący tak zwane produkty finansowe jest w prostej linii spadkobiercą średniowiecznej lichwy. Działa w eleganckich, cywilizowanych formach, ale cel, czyli maksymalizacja zysku nie zmienił się.
Opodatkować należy przekazywanie zysków do firm macierzystych spółek zagranicznych przedsiębiorstw w Polsce, w tym banków.
Trzeba szukać rozwiązań dla tworzenia pieniądza bez odsetkowego, kreowanego pod nadzorem społecznym. Przed reformą Balcerowiczowską nisko oprocentowany kredyt mieszkaniowy powodował znacznie większa dostępność mieszkań.
W Polsce – w wyniku prywatyzacji – banki należą do zagranicznego i międzynarodowego kapitału, a więc zyski przez nie osiągane nie pozostają w kraju.
Należy obligatoryjnie przesunąć do polskich banków wszelkie fundusze publiczne.
Konieczne jest odejście od fetyszu gospodarki prywatnej i realne przywrócenie wielo sektorowość gospodarki, w której firmy prywatne, spółdzielcze, społeczne i państwowe będą traktowane na równych prawach. Wspierać należy te formy gospodarki, które przywrócą utracone więzi społeczne w gospodarce (zaangażowanie pracowników w wyniki gospodarcze zakładu pracy). Te formy to przede wszystkim spółdzielczość pracy, akcjonariat pracowniczy i Rady Pracownicze w zakładach prywatnych.
Spółdzielczość, uczestnicząc w rynkowej konkurencji, łagodzić może jej niekorzystne skutki społeczne. Może stać się ważnym elementem poprawy sytuacji ekonomicznej ludzi aktywnych, choć niezamożnych i nie mogących sprostać finansowemu dyktatowi wielkich przemysłowych i handlowych korporacji oraz banków z przewagą kapitału zagranicznego
Inna jest filozofia spółdzielni, a inna spółek i wspólnot.
Celem spółdzielni jest zaspokajanie potrzeb, a celem spółki osiągniecie zysku.
O sprawach spółdzielni decyduje Walne Zgromadzenie w którym jeden członek- jeden głos. W spółkach decyduje udział w majątku, a więc bogatszy ma więcej do powiedzenia.
Własność państwową trzeba uwolnić od mechanizmu „łupów politycznych” i poddać szerokiej kontroli społecznej sprawowanej przez organizacje pracownicze, stowarzyszenia zawodowe, izby gospodarcze.
Przedsiębiorstwa prywatne zasilają budżet podatkami od zysku. Powszechne jest jego zaniżanie przez mnożenie kosztów. Przedsiębiorstwo państwowe zasila budżet również dywidendą, a zysk pozostaje pod bezpośrednia kontrolą.
Samorządy powinny zdecydowanie zaprzestać prywatyzacji usług infrastrukturalnych.
Przedsiębiorstwa komunalne mogą przynosić dochód, ale ich podstawowym
zadaniem nie jest zysk, lecz zaspokojenie potrzeb lokalnych społeczności. W wielu krajach rozwiniętych (np. we Francji) przedsiębiorstwa komunalne mają specjalny odrębny status i poddane są bezpośredniej kontroli społeczności lokalnych.
Wstrzymać należy prywatyzację sektorów o kluczowym (strategicznym) znaczeniu dla państwa (energetyka, przesył gazu i ropy, banki). Stopniowo odzyskiwać z rąk zagranicznych bankowość, przez odkupywanie (np. przez obligacje) filii banków zagranicznych . Należy przypomnieć, że odkupienie w latach międzywojennych elektrowni warszawskiej przez miasto poprawiło znacznie jej wyniki gospodarcze i pozwoliło na obniżenie cen energii elektrycznej w Warszawie.
Sprzedaż wielu przedsiębiorstw państwowych po zaniżonych cenach to była zbrodnia na narodzie . Należy je odkupić po cenach sprzedaży.
Konieczna jest reforma NBP i Rady Polityki Pieniężnej w celu rozszerzenia o zadania sterowania rozwojem gospodarki i zarządzania inwestycjami kapitałowymi.
Trzeba określenia narodowych specjalności wytwórczych i wsparcia dla produkcji pracochłonnej. W rachunku ekonomicznym trzeba uwzględnić efekt mnożnikowy (czasem produkcja deficytowa dla przedsiębiorstwa może być opłacalna dla gospodarki kraju i wymaga wsparcia -przykładem utylizacja odpadów).
Popieramy inwestowanie w infrastrukturę społeczną, wspieranie powstawania małych przedsiębiorstw przez ulgi podatkowe oraz odpowiednie ramy prawne.
Popieramy postulat regulacji marż przetwórstwa i handlu żywnością i opodatkowanie nadmiernych zysków w tym sektorze.
Społeczeństwo obywatelskie
Obserwujemy pogłębiający się zanik więzi społecznych w naszym społeczeństwie. Rządzący i pozostające na usługach kapitału media lansują aż „do bólu” hasła o przewadze zaradności nad normami prawnymi, przedsiębiorczości za cenę wyzysku innych ludzi i konieczności wycofywania się państwa ze sfery socjalnej. Pomoc potrzebującym przerzuca się na filantropię. To, że w naszym społeczeństwie istnieje jeszcze chęć pomocy innym, to wynik resztek zakorzenionych w społeczeństwie w latach PRL ideałów socjalistycznych.
. Samorządność w wydaniu realizowanym we współczesnej Polsce daleka jest od ideału i jest raczej przeniesieniem centralizmu państwowego na szczebel lokalny.
Polska Partia Socjalistyczna kieruje się wartościami, które łączą ludzi. Popiera to, co buduje wspólnotę obywateli i poczucie wspólnoty ogólnoludzkiej.
Nie ma w Polsce prawdziwej demokracji to znaczy równości wszystkich obywateli. Silniejszy uzyskuje bezkarność. Fikcją jest wolność ekonomiczna . Biedny pozbawiony jest możliwości egzekwowania swoich praw. Wolność indywidualna ograniczona jest przez przewagę wartości chrześcijańskich, a wolność wyboru w wyborach ograniczona jest sposobem finansowania partii politycznych, co oznacza, że przebicie się do społeczeństwa z nowymi ideami jest praktycznie niemożliwe.
Misja mediów państwowych powinna polegać m.in. na prezentowaniu różnych poglądów i partii (nawet niszowych). Trzeba stworzyć system grantów na tworzenie lokalnych i internetowych publikatorów pozwalających na swobodna wymianę myśli i prezentowanie różnych poglądów.
Jesteśmy za obniżeniem progu wyborczego, bo tylko to pozwoli na odświeżenie organów przedstawicielskich (Sejmu, Sejmików, Rad Miast i Gmin).
Sprywatyzowano, to co budowała społeczność swoim wysiłkiem i usiłuje się prywatyzować to co powstało w wyniku rezygnacji społeczeństwa z części konsumpcji indywidualnej na rzecz zbiorowej np. szkoły, szpitale.
Jesteśmy przeciwni prywatyzacji szpitali i szkół w jakiejkolwiek formie i przenoszeniu odpowiedzialności i finansowania tych sfer na samorządy lokalne. Zdrowie narodu i wykształcenie młodzieży to nasza przyszłość i musi pozostać w bezpośredniej odpowiedzialności państwa. Jesteśmy za finansowaniem przez państwo kultury. T.zw. kultura masowa w wykonaniu komercyjnym schlebia zwykle najniższym instynktom człowieka i ogłupia społeczeństwo. Takie społeczeństwo nie ma przyszłości.
Demokracja rozumiana w Polsce jako dyktatura większości stanowi zaprzeczenie wolności osobistej. Jesteśmy przeciwni praktycznemu ograniczaniu praw obywatelskich dla ludzi niewierzących, mniejszości religijnych, narodowych, rasowych i społecznych.
Nie walczymy z Kościołem jako wspólnocie ludzi wierzących. Wśród nas jest również wielu ludzi wierzących. Jesteśmy jednak przeciwni temu aby instytucje kościelne stawały się kapitalistycznymi przedsiębiorstwami i spekulowały przejętym za bezcen majątkiem. Żądamy przestrzegania konstytucyjnej zasady rozdziału Kościoła od Państwa.
Niepokój nasz wzbudza wymykanie się badań i technologii spod jakiejkolwiek kontroli i odpowiedzialności etycznej (przykładem nowa ustawa o GMO). Trzeba podwyższyć dotacje na rozwój polskich prac badawczych oraz bodźce do lokowania w polskim przemyśle pionów badawczo- rozwojowych przedsiębiorstw zagranicznych.
Państwo musi kierować się etyką, a polski wymiar sprawiedliwości wymaga pilnego uzdrowienia np. przez wprowadzenie kadencyjności sędziów oraz przywrócenie w Sądzie Najwyższym wydziałów analizujących orzecznictwo sądów niższych instancji.
Społeczeństwo obywatelskie to społeczeństwo obywateli nie tylko równych wobec prawa, a le także równych dostępnością do pracy, mieszkań, nauki, służby zdrowia, kultury, wypoczynku, emerytur. Społeczeństwo obywatelskie to także społeczeństwo dbające o środowisko w którym żyje, tak aby pozostawić je w dobrym stanie przyszłym pokoleniom.
Miejsce PPS na scenie politycznej
PPS za swojego strategicznego sojusznika w realizacji zasad ideowych i programowych uznaje polską lewicę parlamentarną i społeczną. Nie ma wroga na lewicy, mogą być sojusznicy i partnerzy, ale także konkurenci. Współpracując z innymi ugrupowaniami mamy obowiązek zachowania swojej tożsamości ideowej i organizacyjnej.
Zasadniczym zobowiązaniem PPS jest zachowanie tradycji, której ta partia jest ucieleśnieniem i upowszechnianie tego przekazu, ale przede wszystkim przez odniesienia do bieżącej sytuacji społeczno-politycznej dla której mamy aktualne recepty.
Nie jesteśmy partią obrotową, pełną aktualnych obietnic, bez stałej ideowej tożsamości. Musimy stosować nowoczesny system marketingu politycznego i uruchomić na miarę możliwości wszystkie dostępne narzędzia w tej dziedzinie.
Dążymy do samodzielnego startu w wyborach samorządowych i parlamentarnych.
Szanse swoje widzimy w fakcie, że obecne w parlamencie partie polityczne stały się wyłącznie „mechanizmami wyborczymi” i coraz częściej społeczeństwo zaczyna sobie zdawać sprawę z tego faktu. Przesłanką do startu w wyborach musi być szeroka akcja informacyjna i edukacyjna pokazującą społeczeństwu, że nasze kasła i idee to nie kiełbasa wyborcza, lecz, że wypływają one z duszy i sumienia naszych kandydatów. Jedynie sukces takiej akcji może przełożyć się na wynik wyborczy. Alternatywnie start naszych kandydatów z list wyborczych innych ugrupowań jest możliwy, jeśli zapewnimy sobie wyraźną tożsamość na tych listach.
Na forum międzynarodowym opowiadamy się przede wszystkim za współpracą z partiami socjalistycznymi i zrzeszonymi w Międzynarodowej Organizacji „the left” („Die Linke”).
Jesteśmy za udziałem w Unii Europejskiej, współpracując z innymi organizacjami w kierunku złagodzenia jej neoliberalnych akcentów. Jesteśmy za pełną ratyfikacją przez Polskę Paktu Społecznego.
Wypowiadamy się przeciwko udziałowi Polski w interwencjach zbrojnych, które nie wynikają z zasad obrony granic Rzeczypospolitej i prowadzone są w interesie międzynarodowego kapitału.
