A.Próchnik-Działacz PPS, Czerwonego Harcerstwa i WSM :: ignacydaszynskicom Daszyński Stowarzyszenie im Daszyńskiego daszynskistowarzyszenie Lewica stowarzyszeniedaszynski Ignacy Daszyński Stowarzyszenie Daszyńskiego Info PPS

<<< Powrót do "Aktualności" <<<

A.Próchnik - Działacz PPS, Czerwonego Harcerstwa TUR i Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej

Adam Feliks Próchnik

Idee i ludzie

Z dziejów ruchu rewolucyjnego w Polsce

Spółdzielnia czytelników książki "Światowid", Warszawa 1938

Adam Próchnik był zwolennikiem materializmu historycznego, co powodowało, że był przeświadczony o nieuchronności przemian rewolucyjnych. Stąd jego zainteresowanie historią myśli i ruchów społecznych w Europie i w Polsce w XIX i XX w. Wychowany w atmosferze parlamentarnej Galicji, duże znaczenie przywiązywał także do demokratycznych metod rządzenia, zdając sobie jednak sprawę z wszystkich słabości demokracji parlamentarnej.

Ważnym tematem była więc w publicystyce Próchnika historia polskiego ruchu robotniczego. Korzystając z gruntownej znajomości archiwum byłej guberni łódzkiej (z czasów zaboru rosyjskiego), znajdującego się w zbiorach archiwum w Piotrkowie, zapoczątkował on naukowe badania tej tematyki. Zainteresowania swoje rozszerzył następnie o archiwalia poznańskie i warszawskie. Czerpał także ze wspomnień bliskich mu działaczy ruchu robotniczego i socjalistycznego.

W książce „Idee i ludzie – z dziejów ruchu rewolucyjnego w Polsce” możemy znaleźć ciekawie i żywo przedstawione sylwetki znanych rewolucjonistów. Wśród zebranych w niej mało znanych esejów, w końcowej części znajdują się intersujące wspomnienia o Ignacym Daszyńskim, jego biologicznym ojcu. Jak sam autor pisze „osią, koło której obracają się te opowiadania, są wydarzenia i ludzie. Tłem są zasady ideologiczne ruchu wyzwoleńczego polskich mas pracujących, najszlachetniejsze ideały wolności człowieka i narodu, ideały walki o socjalizm i niepodległość”.

Stef.

Wybrane eseje prezentujemy w kolejnych zakładkach >>> [ 1-Czternastoletni przestępca polityczny ] [ 2 - LWOWSKA TRYBUNA ]; [ 3 - ZA CZTERDZIEŚCI SREBRNIKÓW ]; [4 - ZWYCIĘSTWO TRYBUNA ]; [ 5 - POLICJA W PARLAMENCIE ] [ 6 - POLSKA ROBOTNIKÓW I CHŁOPÓW]

Poniżej wprowadzenie autora do pierwszego wydania książki:

Zobacz eseje A.Próchnika o Ignacym Daszyńskim: [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] >>>

Zobacz eseje A.Próchnika:

[1] [2] [3] [4] [5] [6] >>>

Adam Próchnik

Adam Feliks Próchnik

(ur. 21 sierpnia 1892 we Lwowie, zm. 22 maja 1942 w Warszawie)

Działacz socjalistyczny i oświatowy, historyk, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, poseł na Sejm II kadencji.

Zgodnie z zapisem metrykalnym był synem urzędnika Banku Włościańskiego we Lwowie – Izydora Próchnika, oraz działaczki społecznej i organizatorki ruchu kobiecego – Felicji z domu Nossig. Wśród działaczy międzywojennej PPS powszechna była opinia, iż był on synem Felicji i Ignacego Daszyńskiego.

W młodości wraz z matką mieszkał od 1895 w Bernie, od 1900 w Paryżu, gdzie jego matka studiowała socjologię, oraz pisała pracę doktorską. W 1902 powrócili do Lwowa… Od 1908 członek tajnego Związku Walki Czynnej we Lwowie, gdzie przeszedł kurs niższy (żołnierski), średni (podoficerski) i wyższy (oficerski), a w 1910 przystąpił do legalnego Związku Strzeleckiego.

W 1911 po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie w 1917 uzyskał doktorat. Podczas nauki szkolnej i studiów rozpoczął działalność w organizacji młodzieżowej "Promień", zaś od 1911 w Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego… W 1918 we Lwowie twórca i pierwszy komendant organizacji "Wolność" podległej Komendzie Głównej POW obejmującej oficerów Polaków w armii austriackiej. Od 3 listopada 1918 uczestniczył w działaniach bojowych przy sztabie Odcinka III. Po odsieczy Lwowa przez oddziały Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza w stopniu podporucznika podjął służbę w 5 Pułku Piechoty Legionów…

Od marca 1919 zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie rozpoczął działalność w PPS, gdzie w 1920 został przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS. Od 1919 był też ławnikiem Rady Miejskiej w Piotrkowie, kierując wydziałami szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej… Do 1927 kierował Archiwum Państwowym w Piotrkowie pracując w tym samym czasie jako nauczyciel historii w Szkole Handlowej, a później w Gimnazjum Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego Szkół Średnich.

W maju 1923 zainicjował powstanie w Piotrkowie oddziału Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, który skupił 250 członków i zorganizował drugą co do wielkości w Polsce bibliotekę TUR. Był również opiekunem Czerwonego Harcerstwa TUR…

W 1931 przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował działalność w PPS oraz w socjalistycznym ruchu spółdzielczym Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od 1933 do 1939 przewodniczył Stowarzyszeniu Wzajemnej Pomocy Lokatorów WSM "Szklane Domy".

Od 1934 do 1939 członek Rady Naczelnej PPS. W okresie 1933–1935 i 1937–1939 członek Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS…

Po wybuchu II Wojny Światowej skupił wokół siebie grupę członków PPS z WSM (zwłaszcza ze stowarzyszenia "Szklane Domy")… Od 1940 grupa Próchnika zaczęła wydawać pismo "Biuletyn Informacyjny". Współpracowali również z Komendą Obrońców Polski… Po połączeniu grupy z innymi tworzy konspiracyjną organizację Polscy Socjaliści stając na czele jej Komitetu Centralnego. We wrześniu 1941 z ramienia Polskich Socjalistów wchodzi w skład Politycznego Komitetu Porozumiewawczego pod pseudonimem Artur… Zmarł 22 maja 1942 na serce przygotowując się do negocjacji połączeniowych z PPS-WRN.

Tablica Miejskiego Systemu Informacji upamiętniająca Adama Próchnika na ul. Próchnika, na Starym Żoliborzu w Warszawie

Źródło: http://pl.wikipedia.org/