120 lat PPS w Piotrkowie Trybunalskim :: ignacydaszynskicom Daszyński Stowarzyszenie im Daszyńskiego daszynskistowarzyszenie Lewica stowarzyszeniedaszynski Ignacy Daszyński Stowarzyszenie Daszyńskiego Info PPS

120 lat PPS w Piotrkowie Trybunalskim

<<< Powrót do "Aktualności" >>>

Bogdan Chrzanowski

120 lat Polskiej Partii Socjalistycznej

w Piotrkowie Trybunalskim

W listopadzie 1892 roku osiemnastu młodych ludzi w mieszkaniu emigranta Bolesława Jędrzejowskiego w Montrouge, na przedmieściu Paryża zapoczątkowało działalność zorganizowanego politycznie ruchu socjalistycznego, który wywarł tak znaczący i decydujący wpływ na rozwój Państwa Polskiego.
Mowa tu oczywiście o grupie założycielskiej Polskiej Partii Socjalistycznej obradującej w dniach 17 do 23 listopada w Montrouge pod Paryżem.
Jej działalność zainicjowała garstka działaczy wywodząca się z różnych organizacji i środowisk socjalistycznych z kraju i emigracji, takich jak: II Proletariat, Związek Robotników Polskich, Zjednoczenie Robotnicze, Gmina Narodowo-Socjalistyczna.

Echa wydarzeń paryskich dotarły również do Piotrkowa, gdzie wraz z rozwojem przemysłu i klasy robotniczej rodziły się konflikty społeczne pomiędzy robotnikami a pracodawcami oraz personelem fabrycznym. Proletariat przemysłowy był jednak w owym gubernialnym mieście niezbyt liczny, bowiem robotników zatrudniano przeważnie w małych zakładach i rzemiośle. Odmienne były zatem warunki dojrzewania ich świadomości klasowej w porównaniu z ośrodkami wielkoprzemysłowymi.
Do środowiska piotrkowskich robotników, powoli lecz stopniowo – jeszcze przed wspomnianymi wydarzeniami paryskimi – zaczęły przenikać idee socjalistyczne, które pozwoliły na organizowanie w grupy, a następnie w organizacje piotrkowskich robotników.
Już w połowie lat 80-tych XIX wieku przybywali do Piotrkowa wysłannicy Wielkiego Proletariatu, pierwszej polskiej partii socjalistycznej. W czerwcu 1884 r. Komitet Centralny Partii wysłał do łódzkiej organizacji działacza Ksawerego Kieffera. Miał on przygotować ucieczkę z więzienia piotrkowskiego dwóch proletariatczyków, ale misja okazała się niemożliwa do spełnienia. W następnym roku Konstanty Koplin, przywódca tomaszowskiej organizacji Proletariatu, zwerbował do współpracy, piotrkowskiego litografa i zecera Zygmunta Turlina, agitację prowadzono także w śród innych proletariuszy. Z kolei z końcem lat 90-tych XIX w., emisariusze z Paryża nawiązali kontakty z Piotrkowskimi Socjalistami w Piotrkowie.

Na kilka dni przed 1 Maja 1899 r. socjaliści piotrkowscy zaczęli kolportować ulotki i odezwy PPS z okazji Klasowego Święta Robotniczego, tym samym partia socjalistyczna rozpoczęła swoją działalność w mieście. Piotrkowscy Socjaliści dzień 30 kwietnia 1899 r. uważają za dzień założenia i powstania Polskiej Partii Socjalistycznej w Piotrkowie Trybunalskim i Okręgu Piotrkowskim.

Działali tu Tadeusz Szpotański i Feliks Piętka, przyjeżdżał również z Okręgu Walery Sławek. Byli to ludzie, którzy tworzyli podwaliny do utworzenia wielkiej organizacji Piotrkowskich Socjalistów. Przedstawiciele tej organizacji to: Teofil Wojeński, Zygmunt Zaremba, Wiktor Pacak, Kazimierz Kurczewski, Ewaryst Karyś, Bolesław Dratwa, Marian Bukowski, Marian Nowicki, Wiesław Nowicki, Tadeusz Żarski, Stanisław i Bolesław Kuczewscy, Tadeusz Puszczyński – przyjaciel Grota Roweckiego, Kazimierz Schmidt – późniejszy prezydent Piotrkowa, a także siostry Bożena i Stefania Czerwińskie.
Warto zaznaczyć, że Piotrkowscy Socjaliści byli poddawani represjom politycznym ówczesnych władz carskich. Represje te powodowały, że struktury piotrkowskie PPS rodziły się z wielkim wysiłkiem.
Nieco później założył tu swoje kółka wśród proletariatu żydowskiego i młodzieży gimnazjalnej Bund (Ogólnopolski Związek Robotniczy na Litwie w Polsce i w Rosji), który już w Polsce Niepodległej bardzo mocno współpracował z Piotrkowską PPS.

Przewodniczący OKR Polskiej Partii Socjalistycznej

w Piotrkowie Trybunalskim

Bogdan Chrzanowski

<<< Powrót do: "Publicystyka PPS" >>>

Zobacz więcej na stronie: http://www.piotrkow.pl/ >>>