Wielka wojna światowa przyspieszyła przebieg tego rozwoju dziejowego. Wojna podkopała produkcyjną rolę kapitalizmu, niszcząc klasę sił wytwórczych, ubożąc społeczeństwa, wywołując szaloną drożyznę. Na tle upadku życia gospodarczego, tym jaskrawiej uwidaczniając się kolosalne majątki spekulantów wszelkiego rodzaju. Narody i państwa uginają się pod ciężarem długów wojennych i niedoborów finansowych. Wywołuje to konieczność jak najostrzejszego przeciwstawienia się kapitalistycznemu pasożytnictwu pod grozą ruiny gospodarczej i upadku kultury.
Wojna miała jeszcze jeden skutek, że poszerzyła gospodarkę ekonomiczną państwa. Państwa - wobec konieczności wytężenia wszystkich sił i zużytkowania wszystkich środków dla potrzeb wojennych - poddały swojej kontroli całe życie gospodarcze, a niektóre gałęzie wzięły pod swój zarząd bezpośredni. Zorganizowano nadto podział produktów. W ten sposób - jakkolwiek działała tu wojenna konieczność, a gospodarka nie przestawała być kapitalistyczną - podkopano pojęcia wolnej konkurencji, nietykalności własności prywatnej i stworzono nowe zarodki gospodarki zbiorowej.
Klasa robotnicza, wychodząc z okresu wojny, wzmacniała swój atak na ustrój kapitalistyczny - godzi w same podstawy tego ustroju.
Walka już nie tylko o poszczególne reformy społeczne, ale o całkowitą zmianę dzisiejszych stosunków, o ustroju socjalistycznym, i połączone z tym dążenie do objęcia władzy przez klasę robotniczą staje się znamieniem tego okresu dziejowego, który nastąpił po wojnie.
Zwycięska rewolucja społeczna umożliwi socjalistyczną przebudowę gospodarczego, politycznego i kulturalnego życia narodów.
Lecz urzeczywistnienie tego celu nie może być sprawą krótkiej chwili, nie może być przemocą narzucone społeczeństwu, nie może być niezależne od warunków czasu i miejsca.
Klasa robotnicza, aby móc władzę nie tylko pochwycić, lecz utrzymać w swoich rękach, musi być należycie zorganizowana i uświadomiona, musi też zapewnić sobie współdziałanie tych żywiołów społecznych, które cierpią w kapitalistycznym ustroju i mogą pójść wraz z proletariatem, a więc licznych pracowników umysłowych, zwłaszcza zaś ludności wiejskiej, bezrolnej i małorolnej.
PPS zdaje sobie sprawę z międzynarodowego charakteru przewrotu społecznego, w którym rozstrzygającą rolę odegrają kraje gospodarczo i społecznie przodujące. PPS łączy swoje wysiłki z akcją świadomego proletariatu wszystkich krajów, współdziałania więc przy odbudowaniu międzynarodowej łączności robotników i odpowiednich do tego form organizacyjnych.
Zdobycie władzy przez klasę robotniczą nie jest celem, lecz środkiem i akcja, do zdobycia władzy zmierzająca, winna podporządkować się celom wyzwolenia społecznego. Rewolucja socjalistyczna ma zadanie wybitnie twórcze: urzeczywistnienie Socjalizmu wymaga olbrzymich prac organizacyjnych i administracyjnych. Ustrój socjalistyczny może być urzeczywistniony wobec większości społeczeństwa, musi tedy oprzeć się na zasadach demokratycznych. Rząd socjalistyczny - w jakkolwiek powstanie sposób, czy przez gwałtowny przewrót, czy też przez osiągniecie większości w parlamencie - musi z całą bezwzględnością odpierać zamachy reakcji i usuwać z drogi przeszkody, stawiane przez klasy posiadające wyzwoleniu proletariatu. Są to jednak środki czasowe i przejściowe, właściwe każdemu przewrotowi politycznemu. Podnoszenie środków represji, a nawet terroru do godności trwałego systemu, zwłaszcza zaś opieranie przebudowy społecznej na bezwzględnych, dyktatorskich rządach mniejszości - niezgodne jest z istotą Socjalizmu i nie może prowadzić od wyzwolenia klasy robotniczej. Dlatego PPS odrzuca tak rozumianą i stosowaną „dyktaturę proletariatu", wysuwając natomiast do rządów socjalistycznych, opartych na masach pracujących miast i wsi - zgodnych z wolą większości społeczeństwa - kontrolowanych przez ogół obywateli.
Zdobycie władzy przez klasę robotniczą stanowi tę Rewolucję, która wyraźnie linią graniczną odcina przeszłość od czasów obecnych. Ale i po zdobyciu władzy przez klasę robotniczą ustrój socjalistyczny nie powstanie zaraz. Przejście od kapitalizmu do socjalizmu odbywać się będzie drogą uspołecznienia, socjalizacji życia gospodarczego.
Dążąc do ustroju socjalistycznego, PPS walczy już dziś o reformy we wszystkich dziedzinach, korzystne dla klasy robotniczej i ułatwiające jej walkę wyzwoleńczą. PPS broni interesów całej ludności pracującej przeciwko wyzyskowi i uściskowi. W walce tej PPS używa wszelkich środków rozporządzałnych i celowych, działając w Sejmie, w instytucjach samorządowych i na drodze bezpośredniej akcji proletariackiej, zarówno politycznej, jak i gospodarczej.
W zakresie polityki międzynarodowej
PPS stoi na gruncie Republiki Polskiej, o którą przez długie walczyła lata. PPS walczy o doprowadzenie do końca zjednoczenia ziem polskich. Utrwalenie niepodległości Polski jest jednym z najważniejszych zadań polskiej klasy robotniczej. Natomiast PPS przeciwstawia się z całą stanowczością wszelkim dążeniom zaborczym. PPS broni prawa narodów do stanowienia o sobie i w szczególności popiera niepodległość narodów, wyzwolonych z jarzma dawnego imperium rosyjskiego.
PPS dąży do zabezpieczenia stałego pokoju między państwami przez utworzenie Związku Narodów, opartego na porozumieniu się i równouprawnieniu wszystkich narodów, z usunięciem hegemonii wielkich mocarstw.
PPS żąda usunięcia tajnych układów międzynarodowych i stosowania zupełnej jawności w stosunkach międzynarodowych.
W zakresie wewnętrznych stosunków politycznych
PPS stawia następujące wytyczne:
- Sejm jednoizbowy;
- Powszechne, bez różnicy płci, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne glosowanie do Sejmu i do wszystkich ciał samorządowych,
- Bezpośrednie prawodawstwo ludowe w formie inicjatywy i referendum;
- Konstytucyjne uznanie Izby pracy, złożonej z przedstawicieli robotników i pracowników w miastach i na wsi, a mającej prawo inicjatywy oraz dawania opinii we wszystkich sprawach, dotyczących pracy;